Transport w zawieszeniu

Zgodnie z art. 14a ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym[1], zwanej dalej „ustawą o transporcie drogowym”, przewoźnik drogowy może zawiesić w całości albo w części wykonywanie transportu drogowego na okres nie dłuższy niż 12 miesięcy. W konsekwencji przedsiębiorca, który posiada licencję na wykonywanie transportu drogowego, może w dowolnym czasie, zawiesić wykonywanie transportu drogowego – w całości bądź w części.[2]

Korzyści dla firmy

Istotą przedmiotowego zawieszenia jest czasowe zatrzymanie praw i obowiązków związanych z wykonywaniem transportu drogowego. Podstawowym skutkiem zawieszenia wykonywania transportu drogowego jest bowiem konieczność powstrzymania się przez przewoźnika drogowego od wykonywania przewozów i realizowania przysługujących mu uprawnień.

Z drugiej strony zawieszenie wykonywania transportu drogowego pozwala na uzyskanie przez przewoźnika pewnych korzyści finansowych związanych ze wstrzymaniem lub ograniczeniem realizowania przewozów, które w pewnych sytuacjach mogą być okresowo nierentowne.[3] Niewątpliwie w analizowanym przypadku korzyść taką stanowią oszczędności związane z czasowym wycofaniem z ruchu pojazdów służących do wykonywania przewozów.

Ponadto (zgodnie z art. 14a ust. 4 ustawy o prawie transportowym), w przypadku zawieszenia wykonywania transportu drogowego na okres przekraczający trzy miesiące, przewoźnik może uzyskać zwrot części opłaty za udzielenie licencji, o czym szerzej w dalszej części artykułu. Istotną cechę stanowi także możliwość wstrzymania wykonywania transportu na okres powyżej sześć miesięcy, które bez zgłoszenia zawieszenia odpowiedniemu organowi (w trybie art. 14a ust. 2 ustawy o transporcie drogowym), skutkowałoby (na podstawie art. 15 ust. 1 pkt 2 lit. d) tejże ustawy) obligatoryjnym cofnięciem licencji.

 Swoboda przedsiębiorcy

Ustawodawca wskazuje, że zawieszenie może mieć być całościowe lub częściowe. W konsekwencji zastosowania zawieszenia całościowego, trzeba liczyć się z wstrzymaniem przez przewoźnika wykonywania wszelkiej działalności w tym zakresie i w konsekwencji z wycofaniem ze świadczenia usług transportu drogowego wszystkich wykorzystywanych w tym celu pojazdów. Przez zawieszenie częściowe należałoby natomiast rozumieć wycofanie ze świadczenia usług transportu drogowego tylko niektórych wykorzystywanych w tym zakresie pojazdów. Może ono wystąpić w związku z ograniczeniem zakresu działalności przewoźnika, w tym w szczególności ze wstrzymaniem wykonywania niektórych rodzajów realizowanych przez danego przedsiębiorcę przewozów.[4]

Rozstrzygnięcie o tym, czy zawieszenie będzie miało charakter całościowy, czy częściowy, a w przypadku zawieszenia częściowego – jaki będzie miało ono zakres, zależy wyłącznie od uznania przewoźnika. Ustawodawca przyznał również przedsiębiorcy stosunkowo dużą swobodę, jeśli chodzi o możliwość określenia zakresu czasowego zawieszenia wykonywania transportu drogowego, ustanawiając ograniczenie w postaci ustawowego wymogu, zgodnie z którym zawieszenie wykonywania transportu drogowego nie może nastąpić na okres przekraczający 12 miesięcy. Co ciekawe, podmiot gospodarczy może w okresie ważności licencji wielokrotnie korzystać z uprawnienia zawieszenia wykonywania transportu drogowego. Jest jednak warunek: pomiędzy okresami zawieszenia, nie dłuższymi niż 12 miesięcy, występują okresy wykonywania tego rodzaju działalności.[5]

Obowiązki przewoźnika

Faktyczne wstrzymanie wykonywania transportu drogowego nie jest równoważne z jego zawieszeniem w rozumieniu komentowanego przepisu. Aby doszło do tego, zgodnie z prawem przewoźnik ma obowiązek w terminie 14 dni od daty rozpoczęcia okresu zawieszenia powiadomić o tym organ udzielający danemu podmiotowi licencji (art. 14a ust. 2 ustawy o transporcie drogowym). Przy czym przepisy nie wprowadzają żadnych szczególnych wymogów co do formy przedmiotowego zawiadomienia. Ustawodawca wskazał jedynie, że w zawiadomieniu należy podać:

• okres, na który zawieszono wykonywanie transportu drogowego,
• liczbę wypisów z licencji odpowiadającą liczbie pojazdów samochodowych, którymi zaprzestano wykonywania przewozów drogowych – w przypadku częściowego zawieszenia wykonywania transportu drogowego.

W konsekwencji, dla zachowania właściwej formy zawiadomienia – poza wskazaniem w jego treści wymienionych powyżej informacji – wymagane jest spełnienie ogólnych wymogów przewidzianych dla pism wnoszonych do organu administracji w przepisach Kodeksu postępowania administracyjnego.[6] Ponadto, przedsiębiorca zawieszający działalność zobowiązany jest zwrócić do organu, który udzielił licencji odpowiednio:

· wszystkie wypisy z licencji – w przypadku zawieszenia wykonywania transportu drogowego w całości,

· wypisy z licencji odpowiadające liczbie pojazdów samochodowych, którymi zaprzestano wykonywania przewozów drogowych – w przypadku częściowego zawieszenia wykonywania transportu drogowego.

Naruszenie wymogów

Jak już wspomniano, zawiadomienie o zawieszeniu wykonywania transportu drogowego oraz zwrot wypisów z licencji powinny nastąpić w terminie 14 dni od dnia, w którym rozpoczęty został okres zawieszenia. Zawiadomienie o zawieszeniu działalności w okresie przypadającym wcześniej niż 14 dni przed jego złożeniem, należy zgodnie z prawem uznać za bezskuteczne w zakresie obejmującym ten okres. Wyklucza to możliwość uznania, że w tym okresie wykonywanie transportu drogowego było zawieszone, przy czym ocena taka będzie całkowicie niezależna od ewentualnego faktycznego wstrzymania wykonywania transportu w tym okresie.[7]

Podobnie należy oceniać skutki niedopełnienia przez przewoźnika obowiązku zwrotu wypisów z licencji. Bez względu na treść zawiadomienia o zawieszeniu wykonywania transportu drogowego, będzie mogło ono zostać uznane za skuteczne tylko w takim zakresie, w jakim przewoźnik dopełnił ciążącego na nim obowiązku zwrotu wypisów z licencji.

Jeżeli przewoźnik dopełnił obowiązku zawiadomienia o zawieszeniu i zwrotu wypisów z licencji, zawieszenie należy uznać za skuteczne z pierwszym dniem jego obowiązywania. W sytuacji, gdy przedsiębiorca mimo to w praktyce wykonuje transport drogowy w okresie zawieszenia, należy je traktować jako skuteczne. Zatem wykonywanie w tym czasie transportu drogowego uznać za działanie niezgodne z prawem.[8]

Zwrot części opłaty

Zakładając, że wykonywanie transportu drogowego zostało zawieszone na okres przekraczający trzy miesiące, organ, który udzielił licencji, dokonuje zwrotu części opłaty wniesionej za wydanie licencji i wypisów z licencji. Pieniądze zwracane są proporcjonalnie do okresu zawieszenia wykonywania transportu drogowego oraz liczby zawieszonych wypisów z licencji. Ma to charakter obligatoryjny. Zwrot powinien nastąpić w terminie 14 dni od dnia spełnienia przez przewoźnika wymogu zawiadomienia organu licencyjnego o zawieszeniu wykonywania transportu drogowego i zwrotu wymaganych wypisów licencji.

Szczegółowy tryb i warunki zwrotu części opłaty określa wydane na podstawie art. 14a ust. 6 ustawy o transporcie drogowym, Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 1 października 2010 r. w sprawie szczegółowego trybu i warunków zwrotu części opłaty za wydanie licencji i wypisów z licencji w przypadku zawieszenia wykonywania transportu drogowego.[9] Zwrot części opłaty za wydanie licencji i wypisów z licencji może zostać dokonany przelewem na rachunek bankowy, przekazem pocztowym na wskazany adres zamieszkania lub siedziby przedsiębiorcy albo za pokwitowaniem w siedzibie organu, który udzielił licencji. Przepisy wprowadzają wymóg wskazania w treści zawiadomienia o zawieszeniu wykonywania transportu drogowego sposobu, w jaki ma nastąpić zwrot części opłaty, a w przypadku wyboru przelewu na rachunek bankowy, również numeru rachunku bankowego przewoźnika drogowego.

Wznowienie działalności

Po upływie okresu wskazanego w zawiadomieniu o zawieszeniu wykonywania transportu drogowego z mocy prawa następuje wznowienie jego wykonywania. Przedsiębiorca nie jest zobowiązany do składania jakichkolwiek oświadczeń związanych ze wznowieniem wykonywania transportu drogowego.[10] Natomiast organ, który udzielił licencji (zgodnie z art. 14a ust. 3 ustawy o transporcie drogowym), zobowiązany jest z urzędu wydać przewoźnikowi zwrócone wypisy. Ich wydanie powinno nastąpić w terminie 7 dni przed upływem okresu, na jaki zostało zawieszone wykonywanie transportu drogowego.

Fot. Fotolia

[1] Dz. U. Dz. U. 2013 r., poz. 1414 ze zm.

[2] R. Strachowska, Komentarz do art. 14a ustawy o transporcie drogowym [w:] R. Strachowska, Ustawa o transporcie drogowy. Komentarz, opubl. LEX/el 2012

[3] G. Lubeńczuk, K. Sikora, Komentarz do art. 14a ustawy o transporcie drogowym [w:] G. Lubeńczuk, K. Sikora, Ustawa o transporcie drogowy. Komentarz, opubl. Legalis

[4] G. Lubeńczuk, K. Sikora, Komentarz do art. 14a ustawy o transporcie drogowym [w:] G. Lubeńczuk, K. Sikora, Ustawa o transporcie drogowy. Komentarz, opubl. Legalis

[5] R. Strachowska, Komentarz do art. 14a ustawy o transporcie drogowym [w:] R. Strachowska, Ustawa o transporcie drogowy. Komentarz, opubl. LEX/el 2012

[6] G. Lubeńczuk, K. Sikora, Komentarz do art. 14a ustawy o transporcie drogowym [w:] G. Lubeńczuk, K. Sikora, Ustawa o transporcie drogowy. Komentarz, opubl. Legalis

[7] G. Lubeńczuk, K. Sikora, Komentarz do art. 14a ustawy o transporcie drogowym [w:] G. Lubeńczuk, K. Sikora, Ustawa o transporcie drogowy. Komentarz, opubl. Legalis

[8] G. Lubeńczuk, K. Sikora, Komentarz do art. 14a ustawy o transporcie drogowym [w:] G. Lubeńczuk, K. Sikora, Ustawa o transporcie drogowy. Komentarz, opubl. Legalis

[9] Dz. U. 2010 r., Nr 187, poz. 1255

[10] G. Lubeńczuk, K. Sikora, Komentarz do art. 14a ustawy o transporcie drogowym [w:] G. Lubeńczuk, K. Sikora, Ustawa o transporcie drogowy. Komentarz, opubl. Legalis